Eskolaz kanpo

Denek ditugu buruan txikitako kantuak, eskolan, etxean edo kotxean entzundakoak, eta nola ez, irratian etengabe aditutako udako kanturen bat edo beste. Musika entzuterakoan umeen erreakzioak askotarikoak dira: batzuetan adi-adi eta mugitu gabe geratzen dira, eta bestetan, aldiz, abestia hasi orduko altxa eta dantzatzeari edo kantatzeari ekiten diote. Musika bitarteko aparta da haurren garapen pertsonal eta […]

Euskara ikastea, hobetzea eta praktikatzea da barnetegietan izena ematen duten ikasleen helburu nagusia. Mota askotako barnetegiak daude horretarako, familia barnetegiak esaterako. Udako oporretan ikas-prozesuari bultzada emateko aukera bikaina da, gainera. Urteak daramatza AEK-k, esate baterako, familia barnetegiak antolatzen. Oso programazio berezia dute: goizetan, gurasoak ikasgelan dauden bitartean, euren seme-alabak begiraleekin egoten dira hainbat jardueratan parte […]

Helduen txikitako oroitzapenik ederrenak, ziur aski, udan kokatuta daude; hiru hileko oporraldi amaigabea, igerilekuko, errekako edo hondartzako momentu ahaztezinak, herriko festak, iratzargailurik gabeko loaldiak… Garaiak aldatu diren arren, udak haurren urtarorik kuttunena izaten jarraitzen du. Ikasturtea bukatuta, umeak nekatuta egoten dira eta atseden hartzeko garaia da, familiarekin eta lagunekin gozatzeko, gustuko gauzak irakurtzeko edo musika […]

Identitatea haurtzaroan eraikitzen hasi eta bizitza osoan luzatzen da. Poliki-poliki osatzen doa, baita eraldatuz ere. Bizipenek, esaterako, guregan eragin zuzena dute, baita bizitzako hainbat denbora-aldik ere. Nerabezaroan sartuta, adibidez, prozesua esprintean bizkortzen da. Haurtasuna atzean utzita, oihuka agertzen da nerabea, gurasoen besoetatik askatu nahi duena, bere tokiaren bila abiatu berri dena. Eta gurasoek, helduek, jadanik […]

Egun, haurrendako euskarazko liburuak izatea arrunta bada ere, ez da beti horrela izan. Literaturaren munduan sartu eta atzera begiraturik, erraz antzematen da idatzizko tradizioa berri samarra dela. Ahozko literatura aberats-aberatsa da, duela hainbat mendetik jaso baititugu ipuinak, esaerak, jolasak eta poemak ahoz aho. Baina, idatzizkoan ez da berdin izan, XX. mendera arte ez baitzen benetako […]

Noiz hasten da bidaia, autobusean ala izen-ematean? Itsas-jarduerak, mendikoak, bertsolaritza, baserri-giroa, multiabentura… Eskaintza handia da eta aukeratzen duzuna aukeratzen duzula asmatuko duzu, den-denak baitira dibertsiorako toki apartak. Gainera, urtetik urtera aldatzen ahal da eta aurten mendian rapelatu eta heldu den urtean Lagan surfeatu! Familia-kontziliazioan laguntzeaz gain, udalekuak aukera paregabea dira haurrak errutinatik ateratzen direlako. 7-10 […]

Denbora altxor preziatua da,  benetan, baita espazioa ere. Garrantzitsua da gure bizitzan. Izan ere, dela eremu pribatuan, dela publikoan asko zaintzen ditugu tokiak. Etxean, esate baterako, oso agerikoa da, toki berezia ematen baitiegu argazkiei, oroigarriei edota landareei. Espazio publikoei dagokienez, jende orok erabiltzeko diseinatu eta eraikiak izan dira eta hori bera da giltzarria, alegia, konpartitzeko […]

Jaten duguna omen gara, baina ez dugu soilik ahotik jaten. Hizkuntzen eremura etorrita, esan daiteke belarrietatik eta begietatik elikatzen garela. Beraz, horrela osatzen dira gure esateko erak eta manerak, hau da, hiztegia eta egitura multzoa. Helduen kasuan esaterako, jakina da ez dela hizkuntza modu berean erabiltzen tabernan lagunekin edo lana lortzeko elkarrizketa batean, afari bat […]

Bat eta biga, inauterietan gira; hiru eta lau, ni alegera gaur; lau eta bost, ni zutaz agradoz; sei eta zazpi, zu ere bai noski! (1) Inauteriekin ematen zaie bukaera neguko festei. ERAn aurretik azaldu bezala, neguko ziklo hori Arimen gauak zabaltzen du eta Olentzero eta ekinozioko erritualak pasa eta gero inauteriek ixten dute. Tartean, otsailaren […]

Nafarroako eskola gehienetan, euskaraz ikasten duten 5. edo 6. mailako ikasleek ordubeteko saioa izan ohi dute astero, bertsolaritza ardatz. Baina bertsoez harago doan saio bat izaten da hau. Izan ere, gure kulturako zein munduko beste txokoetako doinuak abesten dituzte, errima familiak ezagutu, haien lehen kopla eta bertsoak sortu, eta beste ezeren gainetik, euskararekin jolastu. Ariketa […]